Tak jak rzekomo fałszywe, nieżyciowe sytuacje melodramatyczne zagęszczają, uwypuklają pewną prawdę emocjonalną, tak mity, bez względu na to, czy opierają się na faktach, kronikach, relacjach świadków itd., służą kondensacji, uchwyceniu emocjonalnej prawdy danego miejsca. Kanadyjczycy, zdaniem Maddina, są fatalnymi mitotwórcami (w czym różnią się od amerykańskich sąsiadów, którzy mity produkują taśmowo). W Moim Winnipeg (2007), przeplatając fakty, anegdoty biograficzne, fikcyjne opowieści i motywy z książek, Maddin podjął próbę mityzacji własnego miasta. Aby uprzedzić zarzuty o "mijanie się z prawdą", nazwał swój film "doku-fantazją", otwierając kroniki miejskie i własne wspomnienia na pracę zgęszczenia i przesunięcia (dwóch mechanizmów Freudowskiego marzenia sennego).

Przykładów podobnych "wykolejeń" jest mnóstwo. Począwszy od kolejnych "wykolejonych" figur, jak protezy (jednocześnie sztuczne, doczepione do ciała i włączone w nie), rany, otwarcia w ciele (podważające granicę między tym, co wewnętrzne, a tym, co zewnętrzne) czy transseksualizm (z naciskiem na "trans" - nie tyle przechodzenie od fałszywej do prawdziwej tożsamości płciowej, co swobodny ruch w obie strony - jak w Piętnie na umyśle czy Fragmencie szpitalnym), po właściwy, Maddinowy paradoks: w jaki sposób eksploatacja archiwalnych, przestarzałych środków filmowych skutkuje jedną z najbardziej wyrazistych, awangardowych estetyk we współczesnym kinie?

W tekstach poświęconych Maddinowi często pojawia się stwierdzenie, że reżyser kręci filmy nieme. Ale w rzeczywistości, pierwszy niemy film Maddina (tj. pozbawiony dialogów i efektów dźwiękowych, wyświetlany wyłącznie z muzyką), Fragment szpitalny, powstał w 1999 r. (15 lat po rozpoczęciu pracy nad Martwym ojcem), a pierwszy pełny metraż w roku 2003 (Tchórze przyklękają)[5]. Właściwym, historycznym odpowiednikiem filmów Maddina byłyby raczej tzw. part-talkies, pośrednik między kinem niemym a kinem dźwiękowym. Part-talkies powstawały w latach 1927-1930, w pierwszych latach kina dźwiękowego (Śpiewak jazzbandu z 1927 r. uznawany za pierwszy film dźwiękowy, jest faktycznie part-talkie). W odróżnieniu od talkies, part-talkies używały dźwięku bardzo selektywnie (a przez to bardzo świadomie). Przede wszystkim w sekwencjach muzycznych, ale też w mówionych wstawkach (przeplatanych z napisami) czy dla podkreślenia istotnych elementów fabuły (wystrzał, klakson itd.).

Jeśli Maddin cokolwiek powtarza, jeśli, by tak rzec, dochowuje wierności pewnemu wydarzeniu w historii kina, to właśnie owemu otwarciu, które pojawiło się w latach 1927-1930, kiedy jedna estetyka, system znaczeń, sposób prowadzenia fabuły, budowania postaci odchodziły w przeszłość, a kolejne, właściwe dla kina dźwiękowego, nie zdążyły się jeszcze wyłonić. Nie sposób przyłożyć do tych kilku lat znajomego podziału na "kino komercyjne" i "kino eksperymentalne" - w pewien sposób, każdy, kto wówczas kręcił filmy, był wynalazcą, eksperymentował, pracował na własne ryzyko, bez pokrycia w skodyfikowanych regułach opowiadania filmowego.