Indeks cyklu

Struktura kryształu

The Structure of Crystal

reż. Krzysztof Zanussi / Polska 1969 / 76’

napisy: angielskie

retrospektywa: Krzysztof Zanussi Barwy ochronne, Bilans kwartalny, Cement i słowa, Constans, Cwał, Dach, Dama z łasiczką, Diabeł kulawy, Długa rozmowa z ptakiem, Dotknięcie ręki, Drogi wśród nocy, Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest, Góry o zmierzchu, Hipoteza, Holden, Iluminacja, Imperatyw, Kontrakt, Łapać złodzieja, Morderstwo w Catamount, Niedostępna, Niepokój, Paradygmat, Parasol przy pogodzie, Persona non grata, Rewizyta, Rok spokojnego słońca, Rola, Rozmowy istotne – Krzysztof Zanussi, Samolot z Budapesztu, Serce na dłoni, Sinobrody, Spirala, Stan posiadania, Struktura kryształu, Studenci, Śmierć prowincjała, Tramwaj do nieba, Twarzą w twarz, Ułan i dziewczyna, Wygasłe czasy, Za ścianą, Zaliczenie, Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową, Życie rodzinne, Damski interes, Urok wszeteczny Indeks cyklu

Obsada

Barbara Wrzesińska, Jan Mysłowicz, Andrzej Żarnecki, Władysław Jarema, Adam Dębski, Urszula Gałecka

Opis filmu

Wyjątkowy i nowatorski, osobisty głos w polskim kinie końca lat 60. - film z ducha nowej fali, ostentacyjnie surowy, z naturalnym światłem, plenerami, improwizowanymi dialogami rejestrowanymi na żywo i amatorem w jednej z głównych ról. Nowością na tle ówczesnej polskiej produkcji było też wprowadzenie na ekrany postaci inteligentów i ich dylematów. Pozornie nic się tu nie dzieje, choć w gruncie rzeczy dzieje się dużo - jak u Czechowa. Rolę wartkiej akcji przejmuje tu konfrontacja dwóch życiowych postaw, dla której punktem wyjścia jest wizyta Marka u dawnego przyjaciela ze studiów, Jana. Marek wybrał rozwój zawodowy, karierę, dynamikę, dostęp do zdobyczy konsumpcyjnego świata (na miarę PRL-u), Jan - skromne, wiejskie życie i wewnętrzną niezależność. Każdy z nich coś zyskuje i coś traci. Pytania o moralną cenę sukcesu, o pielęgnowanie lub zaprzepaszczanie własnych talentów, o wszystkie "być czy mieć", zostały wpisane w kontekst codziennych drobiazgów, z jakich składa się życie Jana i Anny - pracy, skromnych przyjemności, żartów, wzajemnych przekomarzanek.

Strukturę kryształu odczytywano na ogół jako rzecz o dylematach współczesnych inteligentów. Po latach można dostrzec również mistyczną perspektywę i takiż sposób odczytania filmu.

Mirella Napolska