Indeks cyklu

Imperatyw

Imperative / Imperativ

reż. Krzysztof Zanussi / RFN, Francja 1982 / 96’

napisy: polskie i angielskie

retrospektywa: Krzysztof Zanussi Barwy ochronne, Bilans kwartalny, Cement i słowa, Constans, Cwał, Dach, Dama z łasiczką, Diabeł kulawy, Długa rozmowa z ptakiem, Dotknięcie ręki, Drogi wśród nocy, Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest, Góry o zmierzchu, Hipoteza, Holden, Iluminacja, Imperatyw, Kontrakt, Łapać złodzieja, Morderstwo w Catamount, Niedostępna, Niepokój, Paradygmat, Parasol przy pogodzie, Persona non grata, Rewizyta, Rok spokojnego słońca, Rola, Rozmowy istotne – Krzysztof Zanussi, Samolot z Budapesztu, Serce na dłoni, Sinobrody, Spirala, Stan posiadania, Struktura kryształu, Studenci, Śmierć prowincjała, Tramwaj do nieba, Twarzą w twarz, Ułan i dziewczyna, Wygasłe czasy, Za ścianą, Zaliczenie, Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową, Życie rodzinne, Damski interes, Urok wszeteczny Indeks cyklu

Obsada

Robert Powell, Brigitte Fossey, Sigfrit Steiner, Matthias Habich, Jan Biczycki, Zbigniew Zapasiewicz, Eugeniusz Priwieziencew

Opis filmu

Zanussi określił Imperatyw jako najwyraźniej religijne spośród swoich dzieł. Po raz pierwszy autor zajął się tu kwestią relacji rozumu i wiary w sposób tak bezpośredni. Mistyczny charakter filmu opiera się na obrazie (świetne, czarno-białe zdjęcia S. Idziaka), natomiast jego warstwa znaczeniowa jest otwarta i wolna od dydaktyzmu.

Augustyn (Robert Powell mający za sobą filmową rolę Chrystusa) jest matematykiem, ale ma już za sobą zachwyt możliwościami nauk ścisłych i potęgą ludzkiego umysłu. Próbuje oswobodzić się z myślenia i działania przyczynowo-skutkowego; fascynuje się zjawiskami istniejącymi "po nic", choćby spadającą kiścią śniegu. Poszukując wolności, chcąc poznać jej granice, Augustyn ucieka się do eksperymentów na sobie samym; w scenie rozpoczynającej film - wyskakuje nago z okna mieszkania na zaśnieżony chodnik. Te poszukiwania doprowadzą go do aktu, który z jednej strony jest demonstracją niewiary, z drugiej - próbą sprowokowania Boga do samoobjawienia.

Imperatyw to także konfrontacja dwóch chrześcijańskich tradycji - zachodniej i wschodniej. W kulturze Zachodu sacrum zostało zepchnięte w świat martwiejących symboli. W prawosławiu święte jest żywe, odczuwalne, obecne, przenika codzienność.

Mirella Napolska