Indeks cyklu

Iluminacja

Illumination

reż. Krzysztof Zanussi / Polska 1973 / 87’

napisy: angielskie

retrospektywa: Krzysztof Zanussi Barwy ochronne, Bilans kwartalny, Cement i słowa, Constans, Cwał, Dach, Dama z łasiczką, Diabeł kulawy, Długa rozmowa z ptakiem, Dotknięcie ręki, Drogi wśród nocy, Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest, Góry o zmierzchu, Hipoteza, Holden, Iluminacja, Imperatyw, Kontrakt, Łapać złodzieja, Morderstwo w Catamount, Niedostępna, Niepokój, Paradygmat, Parasol przy pogodzie, Persona non grata, Rewizyta, Rok spokojnego słońca, Rola, Rozmowy istotne – Krzysztof Zanussi, Samolot z Budapesztu, Serce na dłoni, Sinobrody, Spirala, Stan posiadania, Struktura kryształu, Studenci, Śmierć prowincjała, Tramwaj do nieba, Twarzą w twarz, Ułan i dziewczyna, Wygasłe czasy, Za ścianą, Zaliczenie, Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową, Życie rodzinne, Damski interes, Urok wszeteczny Indeks cyklu

Obsada

Stanisław Latałło, Monika Dzienisiewicz-Olbrychska, Małgorzata Pritulak, Jan Skotnicki, Edward Żebrowski

Opis filmu

Jeden z najbardziej oryginalnych filmów Zanussiego, najpełniejsza realizacja idei filmowego eseju. Punktem wyjścia rozważań jest augustiańskie pojęcie iluminacji, którego znaczenie wyjaśnia na początku filmu sam profesor Tatarkiewicz, określając je jako oświecenie, spotęgowanie myśli, dzięki któremu umysł poznaje prawdę. Fabularna warstwa filmu to wpisana w realia lat sześćdziesiątych historia Franciszka Retmana, chłopaka z prowincji, który z młodzieńczą pasją dąży do odkrycia prawdy o świecie, sensie istnienia, wreszcie o samym sobie. Kieruje się najpierw w stronę nauk ścisłych (fizyki, biologii). Po kolejnych rozczarowaniach, w konfrontacji z rzeczywistością pasja Franciszka zmienia kierunek - fascynacja naukami ścisłymi, kosmosem, górami ustępuje pola introspekcji, prowadzi do pytań o istotę człowieczeństwa, o istnienie duszy. Fabuła jest tylko częścią tego filmowego collage'u. Autor wplótł w nią sceny dokumentalne, oświatowe, wypowiedzi uczonych, elementy ikonograficzne. Wielu inteligentów lat 70. odnajdywało w filmie własne dylematy, utożsamiało się z postacią Franciszka. Przyczyniła się do tego przekonująca rola charyzmatycznego naturszczyka, operatora - Stanisława Latałły.

Mirella Napolska