Jan Troell
Strona twórcy
Biografia i filmografia
T. Szczepański, Jan Troell
Twórcy z charakterem.
Cudowna podróż z Troellem
Tadeusz Szczepański:
Jana Troella opowieści o szwedzkim losie
Filmy twórcy w programie
Moje nowe horyzonty
Aktualności
Strony innych twórców
Filmy, zwiastuny

Uwiecznione chwile Marii Larsson - zwiastun

Reflexion - film krótkometrażowy

Hamsun - zwiastun

Tadeusz Szczepański:
Jana Troella opowieści o szwedzkim losie
1.

Artystyczny sukces Przystanku na moczarach otworzył Troellowi drogę do pełnometrażowego debiutu. Jego podstawą stał się napisany w latach trzydziestych autobiograficzny czterotomowy cykl epicki, wydany później pod wspólnym tytułem Powieść o Olofie Eyvinda Johnsona, którą przeczytał, przygotowując się do poprzedniego filmu. Johnson, zaliczany do pokolenia pisarzy proletariackich, uprawiał prozę realistyczną ze skłonnościami do introspekcyjnej analizy i poetyckiej nastrojowości. Główny temat Powieści o Olofie - bolesny proces psychicznego dojrzewania i światopoglądowych poszukiwań kilkunastoletniego chłopca - zafascynował Jana Troella tym bardziej, że jego filmowy temperament zdawał się idealnie odpowiadać epicko-lirycznej naturze oryginału.

Scenariusz napisany wspólnie przez Troella i Bengta Forslunda respektował zasadniczy schemat fabularny powieści, choć Eyvind Johnson, świadom odmienności tworzywa filmowego, pozostawił adaptatorom wolną rękę. Film Oto twoje życie (Här har du ditt liv, 1966) w ślad za powieścią przedstawia cztery lata z życia czternastoletniego wiejskiego chłopca Olofa Perssona, który w 1914 roku wyrusza w świat z zapadłej wsi na północy Szwecji, opuszczając przybraną matkę, aby zmierzyć się z prawdziwym życiem.

Troell wiernie odtwarzając peregrynacje Olofa i kolejne kręgi jego egzystencjalnych i społecznych doświadczeń, skoncentrował uwagę widza na pięciu progach inicjacji w dojrzałość nieśmiałego nastolatka. Po pierwsze, bardzo sugestywnie, z paradokumentalnym weryzmem środowiskowego opisu, przedstawia ciężką pracę fizyczną, która przerasta siły chłopca, zwłaszcza w sekwencjach obrazujących jego zatrudnienie przy spławianiu drewna i w cegielni. Po drugie, ukazuje jego wtajemniczenie w śmierć, której widmo zdaje się wiernie mu towarzyszyć. Po trzecie, wyrazistym, choć bardzo subtelnie przez Troella dozowanym wątkiem są przeżycia erotyczne Olofa. Po czwarte, poczucie podmiotowości, jakiego stopniowo nabywa Olof, zahukany chłopiec z Norbotten, manifestuje się poprzez język, którym zaczyna posługiwać się z coraz większą pewnością siebie, także w obronie osobistej godności. I po piąte, proces zdobywania świadomości społecznej i politycznej znaczony jest odkryciem wagi słowa pisanego, czyli gazetą znalezioną w polnej bruździe, której lektura pobudzi go do czytania pism Marksa i Krapotkina.

Jednakże Troellowi nie udałoby się osiągnąć w oczach czytelników powieści Eyvinda Johnsona rzadkiego efektu adaptacji prawdziwie kongenialnej, gdyby nie wizualna narracja filmu. Umiejętność budowy syntetycznych obrazów, zręcznie ogniskujących w sobie epicką rozlewność literackiego opisu, szlachetny autentyzm pejzażu, scenerii i kostiumu oraz charakterystyczna gra aktorska połączone z nowatorskim stylem filmowego opowiadania w postaci niekonwencjonalnych punktów widzenia kamery, stopklatek w chwilach emocjonalnego napięcia, wreszcie kunsztowna kompozycja ścieżki dźwiękowej, nierzadko opartej na kontrapunkcie i muzycznych lejtmotywach - składały się na zdumiewająco wiarygodny obraz odległej epoki, którą Troell potrafił zrekonstruować z epickim rozmachem, psychologiczną głębią ludzkich przeżyć uchwyconych w dramatycznym skrócie, a także z poetycką wizyjnością.

 

  1 2 3 4 .. 10  
Moje NH
Strona archiwalna
Nawigator
Lipiec-sierpień 2009
PWŚCPSN
23 24 25 26
27 28 29 30 31 1 2
Program:
Mój plan:
Indeks A-Z
Koncerty
Filmy nieme w Operze
Szukaj
filmu / reżysera / koncertu:
Skocz do cyklu:
WYBIERZ CYKL
Czy wiesz, że...

Kobiecość będzie jednym z tematów obecnych podczas tegorocznego festiwalu Era Nowe Horyzonty.

>
/Co to jest?
JESTEŚMY NA FACEBOOKU LINKI:
© Stowarzyszenie Nowe Horyzonty 2007-2009  /  festiwal@enh.pl  /  www.enh.pl  /  realizacja: Pracownia Pakamera