"Popiół i diament" (1958)

Przegląd prezentujący nurt, który zaprowadził polskie kino na międzynarodowe festiwale, został zorganizowany przy wsparciu Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Pokazy najbardziej znanych filmów wybitnych polskich reżyserów - Andrzeja Wajdy, Andrzeja Munka, Jerzego Kawalerowicza czy Kazimierza Kutza – zostaną uzupełnione o spotkania z twórcami, konferencje prasowe oraz prelekcje wybitnego filmoznawcy, wykładowcy na Uniwersytecie Jagiellońskim, profesora Tadeusza Lubelskiego. Inicjatywa będzie nie tylko ciekawą i posiadającą walory edukacyjne propozycją dla uczestników festiwalu, ale z całą pewnością stanowić będzie okazję, aby zapoznać licznych obecnych na festiwalu gości zagranicznych z największymi dokonaniami polskiej kinematografii.

Polska szkoła filmowa stała się wizytówką polskiego kina na świecie i zadecydowała o potwierdzeniu przez kulturę polską swojego miejsca w kulturze europejskiej. „Eksportowy towar”, jakim okazały się filmy szkoły, umożliwił później zagraniczną karierę polskich reżyserów – niekoniecznie emigrantów. Kilka filmów z drugiej połowy lat 50. i początku 60. pozwoliło Polsce dołączyć do elitarnej kultury powojennej Europy. Obrazy takie jak Kanał, Popiół i diament, Eroica, Zezowate szczęście, Pociąg czy Matka Joanna od Aniołów zbierały laury na międzynarodowych festiwalach i nakłoniły krytykę francuską do ukucia terminu polska szkoła filmowa.

Najbardziej inspirujący wpływ na szkołę polską miały dokonania neorealizmu włoskiego oraz przemiany polityczne w kraju (przełom października 1956). Podjęto wówczas próbę obrachunku z czasami wojny i okupacji (w centrum zainteresowania reżyserów zalazło się pokolenie AK-owskie i najnowsza historia). Udało się również podjąć dialog z publicznością i wypracować autentyczny głos powojennego młodego pokolenia. W filmach tego nurtu pojawiła się refleksja nad charakterem narodowym Polaków, a także próba zmierzenia się z polskimi mitami i stereotypami narodowymi. Wykształciły się dwie wyraźne tendencje – heroiczna, której głównym przedstawicielem był Andrzej Wajda oraz polemiczna, prześmiewcza i demitologizująca kojarzona z Andrzejem Munkiem.

Kierunek ten zaistniał również jako pokoleniowy sprzeciw wobec schematów sztuki socrealistycznej. Był to okres startu młodego pokolenia reżyserów, scenarzystów, operatorów, aktorów: Andrzeja Wajdy, Andrzeja Munka, Jerzego Kawalerowicza, Wojciecha Hasa, Kazimierza Kutza, Tadeusza Konwickiego, Stanisława Różewicza, Jerzego Stefana Stawińskiego, Zbigniewa Cybulskiego czy Tadeusza Łomnickiego.

"Ostatni kawałek lata" (1957)

"Kanał" (1957)

"Pociąg" (1959)

Zapraszamy do dyskusji na forum ENH