Trudno znaleźć inny przykład filmowca o równie wszechstronnym i integralnym podejściu do twórczego warsztatu jak Jan Troell. W czołówkach prawie wszystkich jego filmów nieodmiennie pojawia się napis: Reżyseria, zdjęcia, montaż - Jan Troell. Jedynie autorstwo scenariusza, najczęściej opartego na literackim pierwowzorze, zwykł dzielić z innymi, jakby w obawie, że jego wizualny temperament, pozbawiony solidnej podstawy dramaturgicznej, może zawisnąć w próżni. Ten egotyczny, by nie rzec zaborczy, stosunek do kształtowanej materii filmowej wynika z artystycznego rodowodu Troella. Podobnie jak zdecydowana większość szwedzkich reżyserów jego generacji, wywodzących się na ogół z literatury, krytyki filmowej bądź dziennikarstwa - jak np. Bo Widerberg, Vilgot Sjöman czy Jörn Donner - urodzony w 1931 roku w Malmö, Troell nie mógł ukończyć szkoły filmowej, bo powstała ona w Sztokholmie dopiero w 1964 roku, natomiast zajmował się z wielkim oddaniem od trzynastego roku życia najpierw fotografią, a potem - od 1951 - filmem amatorskim. A w tej dziedzinie kompletne autorstwo bywa nie tyle kwestią ambicji, co konieczności, która w twórczości profesjonalnej może nabrać charakteru bezwarunkowego odruchu i stać się niezbywalnym nawykiem.

Z wykształcenia nauczyciel, uprawiał - wbrew swoim psychicznym predyspozycjom - ten zawód przez blisko dziesięć lat w rodzinnym mieście, realizując jednocześnie amatorskie filmy, które wykorzystywał w pracy szkolnej. Ta metoda dydaktyczna mogła świadczyć o tym, że Troell miał większe zaufanie do obrazu jako instrumentu przekazu i swoich możliwości komunikacyjnych w tym zakresie aniżeli do słowa. Inspirację czerpał z twórczości Arne Sucksdorffa, klasyka szwedzkiego dokumentu, którego nazywano "szwedzkim Flahertym".

W 1965 roku otrzymał propozycję realizacji filmu profesjonalnego, który miał wejść w skład skandynawskiego projektu pt. 4 x 4, gdzie Jan Troell jako przedstawiciel Szwecji miał nakręcić adaptację znanego opowiadania Eyvinda Johnsona Uppehåll i myrlandet (Przystanek na moczarach). Film ten, oglądany z perspektywy późniejszej twórczości Troella, urasta do rangi jej profetycznego motta.

Zaledwie półgodzinny Przystanek na moczarach zawierał w embrionalnej postaci główne zarysy tematyczne dojrzałej twórczości Jana Troella. W bezinteresownym geście głównego bohatera filmu, kolejarza, który zostawia swój pociąg i wysiada na odludnej stacyjce, aby stoczyć ze wzgórza wielki głaz, manifestowała się potrzeba indywidualnego buntu przeciwko rutynie życia kolektywnego, bezwzględnie podporządkowanego mechanicznej i bezdusznej dyscyplinie, gdzie nie ma miejsca na wyobraźnię, wolność, romantykę, poezję życia, zachwyt nad urodą świata natury czy pragnienie choćby chwilowej odmiany przeznaczenia. Bohaterowie jego najważniejszych filmów będą podejmowali ryzyko samostanowienia w celu poprawy swego losu (Oto twoje życie, Emigranci i Osadnicy) lub płacąc najwyższą cenę, przekraczali granice znanego sobie świata w imię ambicji poznawczych (Lot orła) lub sprawdzenia swoich możliwości (Biały jak śnieg) - niekiedy nawet dopuszczając się czynu ekstremalnego w postaci krwawej zbrodni (Il Capitano) czy popełniając dramatyczne pomyłki natury światopoglądowo-politycznej (Hamsun). Nie bez znaczenia była też plebejska kondycja bohatera filmu, bo historyczne losy tej klasy społecznej również wyznaczą horyzont filmowej epiki Troella. Charakterystyczna dla szwedzkiej mentalności rola majestatu przyrody, której nieodparte piękno określa i wyraża ludzkie zachowania, sytuowała młodego reżysera w głównym nurcie rodzimej tradycji filmowej od czasów tzw. "złotej epoki" niemego kina, choć on sam twierdził, że filmów Victora Sjöströma i Mauritza Stillera nie znał. Wreszcie warto zwrócić uwagę na pewien charakterystyczny motyw, również powracający w kolejnych filmach artysty, a mianowicie obraz pociągu jako wehikułu podróży w poszukiwaniu szczęścia, która jest stanem naturalnym jego protagonistów. Wprawdzie później staną się oni aeronautami - jak podróżujący do bieguna balonem inżynier Andrée z Lotu orła czy pierwsza szwedzka pilotka, Elsa Andersson, z filmu Biały jak śnieg - ale fascynacja koleją towarzyszy kinu Troella od jeszcze amatorskiego filmu Sommartåg (Letni pociąg, 1961).

W Przystanku na moczarach ujawniła się również wizualna inwencja reżysera, która stanie się jego stylistycznym znakiem rozpoznawczym. Do jego stałego repertuaru należy m.in. użycie stopklatki, która podkreśla momenty o szczególnie intensywnym znaczeniu emocjonalnym, wręcz przełomowym w życiu jego bohaterów. Tutaj zaś złożona z fotogramów uwertura filmu, zamieszczona przed czołówką, stanowiła syntezę monotonii jego pracy na kole